مصاحبه با جناب دکتر مسعود فرزام؛ استادیار دانشکده ی عمران دانشگاه تبریز و مشاور سازه ی پروژه ی آیمان
جناب دکتر، شما بعنوان مشاور حوزه ی سازه مشخصاً در موردِ پروژه ی آیمان با چه چالش هایی روبرو بودید؟
اولین چالش این پروژه در مورد سازه، بحث خاک بود. برآوردهای اولیه، خاکِ زمینِ پروژه را نوع lll برای سایت تشخیص داده بودند که در چنین وضعیتی سازه ها به لحاظ احجام و ابعاد بزرگ تر از آنچه انتظار داشتیم در می آمد. عمده ی ساختمان ها 18 طبقه و نیروهای جانبی بزرگ تری بر سازه ها وارد می آمد و بر این اساس به ابعاد بزرگ تر نیاز داشتند. از طرفی فشار جانبی خاک هم وجود داشت و ما نهایتاً راه حل های متعددی را در نظر گرفتیم.
جناب دکتر معمولاً در چنین مواردی یکی از راه حل های رایج استفاده از دیوارِ بُرشی است؟
بله. اما به دلیل تقسیم بندی هایی که در سازه وجود داشت و درزهای مجاور و تراز پایه روی پی محسوب می شد، ما آمدیم یک میان قاب را در نظر گرفتیم، خب در نتیجه سازه دچار پیچش می شد و به همین خاطر این شیوه کنار گذاشته شد و به گزینه ی دیگری فکر کردیم. دیوارهای حایلی که متصل به سازه هستند اما در میان قاب قرار ندارند! برآوردی از فشار جانبی خاک انجام شد و چون فشار جانبی خیلی بزرگ تر از نیروهای زلزله ی وارده بر سازه بود، برای همین این گزینه هم کنار گذاشته شد. که فشار جانبی دائمی در طبقات پایین وجود نداشته باشد. و ابعاد را خیلی بزرگ نکند.
می توانید کمی بیشتر توضیح دهید؟
شیوه ای که به آن رسیدیم استفاده از دیوار حایل دائمی بود. از نِیل های دائمی استفاده شد. سیستم شمع و نیلینگ تا فشار دائمی از روی سازه برداشته شود. این قدم بسیار مهمی بود که می توانست سازه را به شکل منسجمی در آورد. سبک سازی هم از طرفی برای ما مهم بود و برای همین بحث های زیادی در ارتباط با سیستم کفِ ساختمان و مصالح مورد استفاده در آن برای رسیدن به وزن های کمتر با توجه به اینکه دهانه های بزرگی هم در سازه های اصلی وجود نداشت، صورت گرفت. تصمیم بر این شد که از سیستم تیرچه های یک طرفه ی درجاریز یا وافل های یک طرفه که وزن کمی نسبت به گزینه های دیگر داشت استفاده شود و بقیه ی عناصر، وزن کف سازی ها و دیوار ها را کاهش دهیم تا به یک سیستم سازه ای مناسب برسیم. شکل معماری خاص این سازه، همراه با نوع زمین III مشکلاتی داشت که خوشبختانه در گمانه زنی های اخیر و آزمایش های دانهول نوع زمین II به دست آمده و بر این اساس مطالعات بازبینی شدند و سیستم سازه ای شکل مناسبی به خود گرفت.
جناب دکتر اخیراً ویرایش جدید مقررات ملی ساختمان منتشر شد. با توجه به کارهای صورت گرفته، به نظرتان روندِ کارها در امتدادِ این تغییرات هست یا نه؟
بله. قطعاً همین طور است. در آغازِ انجامِ این پروژه صحبت های در مورد مبحث نهم مقررات ملی و ویرایش پنجم آیین نامه ی 2800 که تغییرات زیادی داشت می شد و برای همین ما هم از ابتدا این مسائل را مد نظر قرار دادیم که تمام محاسباتمان را بر اساس ACI 2019 پیش ببریم. این آیین نامه تغییرات زیادی را در مورد دیوارهای برشی داشت. خوشبختانه ویرایش پنجم هم اردیبهشت امسال منتشر شد و هیچ گونه مشکلات دیگری برای ما به وجود نیامد.
از اینکه وقتتان را در اختیار ما قرار دادید سپاسگذاریم.
